Οι δύο αποτυχημένες προσπάθειες

Από τα πρώτα χρόνια του Ελληνικού Προσκοπισμού έγιναν δύο προσπάθειες να ιδρυθεί Προσκοπική Ομάδα στη Σαλαμίνα οι οποίες και καταγράφονται στην ιστορία του Ελληνικού Προσκοπισμού από τον αείμνηστο Ησαία ΗΣΑΪΑ.

Τον Απρίλιο του 1914 Έφορος Ομάδων Πειραιώς αναλαμβάνει ο Αξιωματικός του Β. Ν. Δημήτρης ΜΠΕΡΕΤΗΣ ο οποίος προσπαθεί να επεκτείνει την Εφορεία του στην Σαλαμίνα μέσω των γνωριμιών του στον Ναύσταθμο. Συγκροτεί κάποιο πυρήνα από συναδέλφους του που δέχτηκαν να συνδράμουν την προσπάθειά του, οι υπηρεσιακές του όμως υποχρεώσεις δεν του επέτρεψαν να υλοποιήσει τους σχεδιασμούς του.

Το 1917 ο Γενικός Έφορος Κων. ΜΕΛΑΣ διορίζει Έφορο Αττικοβοιωτίας τον άγγλο διπλωμάτη Λούη ΜΠΕΪΛΛΥ, συνεργάτη του BADEN POWEL.

Τον Ιούνιο του ίδιου έτους ο ΜΠΕΪΛΛΥ εκδράμει στην Σαλαμίνα με την 5η Ομάδα Προσκόπων Αθηνών με στόχο να έλθει σε επαφή με τους παράγοντες του νησιού προκειμένου να δημιουργηθεί Προσκοπική Ομάδα. Οι επιδιώξεις του φαίνεται ότι κάτι απέδωσαν γιατί τον επόμενο μήνα, τον Αύγουστο του 1917, ο Ησαΐας ΗΣΑΪΑΣ μας πληροφορεί ότι «ετέθησαν οι βάσεις δια την ίδρυσιν Ομάδος Ν/Προσκόπων είς τον Ναύσταθμον».

Το καλοκαίρι του επομένου έτους συγκροτείται Ν/Προσκοπική Ομάδα στο Συνοικισμό του Ναυστάθμου Σαλαμίνος με Βαθμοφόρους τους Αξιωματικούς του Β.Ν. Αναστάσιο ΔΕΔΕΡΗ (Α.Ο.) και Άγγελο ΔΕΛΗΜΗΤΡΟ (Υ.Ο.) Το Τμήμα όπως μας πληροφόρησε ο Π. ΠΑΛΕΡΜΟΣ ο οποίος τότε ήταν Ν/Πρόσκοπος, στεγάστηκε στο Δημοτικό Σχολείο του Συνοικισμού του Ναυστάθμου. Ατυχώς οι Βαθμοφόροι λόγω άγνοιας λειτούργησαν την Ομάδα με στρατιωτική νοοτροπία και όχι όπως ορίζει το παιδαγωγικό μας σύστημα με αποτέλεσμα « η προσπάθεια να σβήσει εν τη γενέσει της».

Από τότε μέχρι τον Ιούλιο του 1935 καμία άλλη προσπάθεια ιδρύσεως Προσκοπικής Ομάδας στην Σαλαμίνα δεν έγινε. Ενδεχομένως ενδιαφέρον να υπήρχε, δεν είχαν προκύψει όμως εκείνες οι προσωπικότητες που θα επωμίζεντο μια τόσο μεγάλη αποστολή εθελοντικής προσφοράς στην νεολαία της Σαλαμίνος.

Η επιτυχία

Το 1934 στο Συνοικισμό του Βασιλικού Ναυστάθμου Σαλαμίνας ιδρύθηκε από τους νέους του οικισμού ο Σύλλογος «ΠΡΟΟΔΕΥΤΙΚΗ ΝΕΟΛΑΙΑ ΣΥΝΟΙΚΙΣΜΟΥ ΝΑΥΣΤΑΘΜΟΥ ΣΑΛΑΜΙΝΟΣ». Ο Σύλλογος λειτούργησε μέχρι της επιβολής του καθεστώτος της 4ης Αυγούστου του 1936. Εκτός των πολιτιστικών δραστηριοτήτων του και της εκδόσεως του φιλολογικού περιοδικού «ΣΑΡΩΝΙΚΗ ΠΝΟΗ», ένας από τους κύριους στόχους του Συλλόγου ήταν η ίδρυση Προσκοπικής Ομάδας στον Ναύσταθμο.

Τον Ιούλιο του 1935 ο πρόεδρος του Συλλόγου Παναγιώτης ΠΑΛΕΡΜΟΣμε τον επιστήθιο φίλο του Αντώνη ΠΡΕΚΑ αποφάσισαν να υλοποιήσουν τον στόχο του συλλόγου ιδρύοντας Προσκοπική Ομάδα. Ένθερμο υποστηρικτή αυτής της ενέργειας βρήκαν τον πρωθιερέα του Στόλου και εφημέριο του ιερού ναού του Αγίου Νικολάου Ναυστάθμου Σαλαμίνος Αρχιμανδρίτη Δαμασκηνό ΞΕΝΟ. Μετά από λίγες ημέρες επισκεφτήκαν τον Τοπικό Έφορο Πειραιώς Μιχάλη ΛΕΝΟ και έλαβαν την έγκριση να δημιουργήσουν Προσκοπική Ομάδα στον Συνοικισμό του Ναυστάθμου Σαλαμίνος.

Στην αρχή οργανώθηκε Ναυτοπροσκοπική Ομάδα στο Συνοικισμό του Βασιλικού Ναυστάθμου με Αρχηγό τον Παναγιώτη ΠΑΛΕΡΜΟ και Υπαρχηγό τον Αντώνη ΠΡΕΚΑ. To εγχείρημα των δύο νέων ήταν δύσκολο, αλλά με την συμπαράσταση της ηγεσίας του Ναυστάθμου και την ηθική στήριξη του πατέρα Δαμασκηνού, τα αποτελέσματα ήταν άριστα. Τα περισσότερα παιδιά του Ναυστάθμου ηλικίας 13 – 18 ετών είχαν γίνει Πρόσκοποι. Τον πρώτο καιρό την εφαρμογή του προσκοπικού προγράμματος στην Ομάδα παρακολουθούσε ο Βοηθός Τοπικός Έφορος Πειραιώς Δημήτρης ΧΟΡΟΣ.

Ενθουσιασμένοι από την ανταπόκριση της νεολαίας στην Προσκοπική Κίνηση και την επιτυχία της Ομάδας του Ναυστάθμου, οι Παναγιώτης ΠΑΛΕΡΜΟΣ και Αντώνης ΠΡΕΚΑΣ αποφασίζουν την επέκταση του Προσκοπισμού στ’ όλη την Σαλαμίνα. Βολιδοσκοπούν και επιλέγουν κατάλληλα άτομα για να ηγηθούν των Προσκόπων απ’ όλες τις περιοχές του νησιού και σχηματίζουν κατά περιοχές Ναυτοπροσκοπικές Ομάδες:

  • Στα Αμπελάκια με Αρχηγό τον Φραγκίσκο ΚΥΔΩΝΕΑ και Υπαρχηγό τον Γεώργιο ΠΟΛΙΤΗ

  • Στα Παλούκια με Αρχηγό τον Νικόλαο ΣΑΡΑΝΤΟΠΟΥΛΟ και Υπαρχηγό τον Γεράσιμο ΖΑΝΗ.

  • Στην Σαλαμίνα με Αρχηγό τον Ηλία ΠΕΡΔΙΚΟΥΡΗ και με Υπαρχηγούς τους Αχιλλέα ΒΙΛΛΙΩΤΗΣ καιΠαναγιώτη ΚΑΛΟΓΙΑΝΝΗ.

Ένα χρόνο αργότερα στις 10-1-1936 ιδρύθηκε η Τοπική μας Εφορεία με πρώτο Τοπικό Έφορο τον Δημήτριο ΧΟΡΟ ο οποίος παρέδωσε στις 17-6-1936 στον Γεώργιο ΠΟΛΙΤΗ, Αρχηγό μέχρι τότε των Ν/Προσκόπων Αμπελακίων. Ο κυρ - Γιώργης, όπως τον έλεγαν οι Πρόσκοποι, Βαθμοφόρος ιδιαιτέρως ευγενής και αγαπητός, παρέμεινε Τοπικός Έφορος μέχρι τις 21-7-1939 που το καθεστώς της 4ης Αυγούστου ενέταξε το Σ.Ε.Π. στην Ε.Ο.Ν.

Όπως μας διηγείτο ο Ζαφείρης ΖΑΦΕΙΡΟΠΟΥΛΟΣ,« στα χρόνια της κατοχής, παρ’ όλες τις κακουχίες και την πείνα προσπαθήσαμε να διατηρήσουμε τους αδελφικούς δεσμούς μεταξύ των Προσκόπων μας. Σχηματίσαμε λοιπόν παρέες, Ενωμοτίες με λίγα λόγια και με κάθε τρόπο προσπαθούσαμε να φανούμε χρήσιμοι στους συμπατριώτες μας».

Τον Νοέμβριο του 1944 μόλις ανέτειλε ο ήλιος της ελευθερίας και διαλύθηκαν τα μαύρα σύννεφα της σκλαβιάς αρχίζει με γοργούς ρυθμούς η ανασυγκρότηση της Τοπικής μας Εφορείας την οποία πήρε και πάλι επάνω του οΠαναγιώτης ΠΑΛΕΡΜΟΣ συνεπικουρούμενος από τους Γεώργιο ΠΟΛΙΤΗ, Ζαφείρη ΖΑΦΕΙΡΟΠΟΥΛΟ, Ηλία ΠΕΡΔΙΚΟΥΡΗ, Σπύρο ΠΑΛΕΡΜΟ, Γεράσιμο ΖΑΝΝΗ, Γεώργιο ΠΑΠΑΜΙΧΑΗΛ, Δημήτριο ΣΥΡΜΑ και από άλλους νέους του νησιού μας.

Δικαίως οι πάντες αναγνωρίζουν όχι μόνο ως Ιδρυτή του Προσκοπισμού της Σαλαμίνος τον Παναγιώτη ΠΑΛΕΡΜΟ – Σταχτή, αλλά και ως την προσωπικότητα που προσέδωσε στην Τοπική μας Εφορεία εξέχουσα θέση στην κοινωνία του νησιού μας.

Ι. Ν. Λ. - Ιάσων

Πηγές :

(1) ΙΣΤΟΡΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΠΡΟΣΚΟΠΙΣΜΟΥ. Η. ΗΣΑΪΑ

(2)Η Τ.Ε. Ν/ΠΡΟΣΚΟΠΩΝ ΣΑΛΑΜΙΝΟΣ ΑΠΟ 1936 ΕΩΣ 1966. Π. ΠΑΛΕΡΜΟΥ.

(3)Ο ΠΟΛΕΜΙΚΟΣ ΝΑΥΣΤΑΘΜΟΣ ΣΑΛΑΜΙΝΟΣ. Ν. ΤΣΑΠΡΑΖΗΣ

(4) Ο ΠΡΟΣΚΟΠΙΣΜΟΣ ΣΤΗ ΣΑΛΑΜΙΝΑ «1936 - 2000». Ι. ΛΕΝΗΣ